NEN1010
NEN1010:2020

Belangrijke normen binnen bliksem- en overspanningsbeveiliging

Bij de bescherming van een installatie of object zijn een aantal normen van toepassing. Voor bliksembeveiliging geldt de wereldwijd geaccepteerde NEN-EN-IEC62305 norm. Hierbij wordt eveneens de interne bescherming tegen overspanning geregeld.

In de NEN1010:2020 spreekt men van de beveiliging tegen overspanningen van atmosferische oorsprong of als gevolg van schakelhandelingen. 

DEHN vindt het belangrijk om actief bij te dragen aan normering en ontwikkeling in de markt. Door jarenlange ervaring en een sterke R&D-afdeling in Duitsland zijn wij ervan overtuigd dat we veel kennis en ontwikkelingen uit andere landen naar Nederland kunnen brengen. 

Erwin Ooyman (ing.) is namens DEHN Nederland lid van de normcommissie NEC 81 'Bliksembeveiliging'. Tevens is Erwin lid van de NEC64-TC 'Technische commissie'. De normcommissie NEC64 is verantwoordelijk voor de laagspanningsnorm NEN1010.

Met de toetreding tot deze belangrijke commissies bevestigt DEHN haar focus op kwaliteit en ontwikkeling in de Nederlandse markt inzake bliksem- en overspanningsbeveiliging. 

Binnen de NEN1010 wordt o.a. de veiligheid geregeld voor personen tegen elektrische schok en brand. Hieronder vallen ook de richtlijnen om installaties te beveiligen tegen overspanning, veroorzaakt door externe blikseminslag in de of nabij de binnenkomende voedingsleidingen, dan wel overspanning veroorzaakt door schakelhandelingen. Om de binnenkomende leidingen in een pand te beschermen tegen overspanning, kunnen overspanningsbeveiligingen of -afleiders worden geplaatst. Deze worden in bovenstaande normen ook wel SPD’s genoemd (van het Engelse Surge Protective Device)

Samengevat zijn volgende rubrieken van belang voor toepassing van beveiliging tegen overspanning:

  1. Rubriek 443 – beschrijft wanneer het noodzakelijk is om een SPD te installeren
  2. Rubriek 534 – beschrijft welke SPD’s moeten worden toegepast
  3. Rubriek 534 – beschrijft hoe de SPD dient te worden geïnstalleerd
     

Naast de richtlijnen wanneer een overspanningsbeveiliging moet worden toegepast, staat in de NEN1010:2020 verder vermeld welke overspanningsbeveiligingen (SPD’s) moeten worden toegepast en hoe deze moeten worden ingebouwd in laagspanningsverdelers, zodat deze optimaal kunnen functioneren en de gewenste isolatieklasse, ook wel stootspanningsvastheid genoemd, kan worden gewaarborgd.

Wanneer dienen SPD’s te worden toegepast?

  1. Wanneer een extern bliksembeveiligingssysteem aanwezig is, kan een relevante bliksemdeelstroom (10/350 µsec, max 50%, conform IEC62305 deel 1) een pand binnenkomen. Om deze afdoende af te kunnen leiden, moet hiervoor een type 1 SPD worden ingezet. Verder beschrijft de IEC62305 dat na 10 m van een SPD de stootspanning dusdanig oploopt, dat moet worden bekeken of de stoothoudspanning van een verderop gelegen onderverdeler of apparaat niet wordt overschreden. Wanneer dit niet kan worden gewaarborgd dient een type 2/3 SPD te worden geplaatst in de onderverdeler of direct voor het (eind)apparaat.
     
  2. Wanneer er geen extern bliksembeveiligingssysteem aanwezig is op een pand of object, kan enkel schade ontstaan door transiënte overspanningen, via de voedings- en/of communicatieleidingen welke het pand binnenkomen. Afhankelijk van de leidingdiameter kan zich een bliksemdeelstroom (10/350 µsec) dan wel enkel een overspanningsimpuls (8/20 µsec)

 

Wat is er allemaal veranderd in de nieuwe NEN1010:2020 ten opzichte van de NEN1010:2015?

 

Hoofdstuk 4-44: Beveiliging tegen overspanning

 

Rubriek 443 is voor een groot deel herschreven; zo is de risico-evaluatiemethode (443.5) veel concreter ingevuld.

443.4 Overspanningsbeveiliging- en -beheersing (sub iv. is toegevoegd ofwel in nog meer gevallen is toepassing van SPD’s verplicht!)

In beveiliging tegen transiënte overspanningen moet worden voorzien in gevallen waar de gevolgen van overspanning invloed hebben op:

                                                               i.      menselijk leven, bijvoorbeeld veiligheidsdiensten, medische zorgvoorzieningen;

                                                             ii.      publieke diensten en erfgoed, bijvoorbeeld verlies van publieke diensten, datacentra, musea;

                                                           iii.      commerciële of industriële activiteit, bijvoorbeeld hotels, banken, industrie, markten, boerderijen;

                                                           iv.      een groot aantal personen, bijvoorbeeld grote gebouwen, kantoren, scholen.

 

In alle andere gevallen moet een risico-evaluatie volgens 443.5 worden uitgevoerd om te bepalen of beveiliging tegen transiënte overspanningen nodig is. Als de risico-evaluatie niet is uitgevoerd, moet de elektrische installatie worden voorzien van beveiliging tegen transiënte overspanning.

 

      443.5 Risico-evaluatiemethode

Hoofdstuk 5-53: Besturings- en beveiligingstoestellen, schakelaars en scheiders

 

Rubriek 534 Beveiligingstoestellen tegen transiënte overspanningen (SPD’s), is herschreven.

a.     Energetische coördinatie is beter omschreven

b.     Voorbeveiliging van SPD is duidelijker omschreven

c.     De maximale leidinglengte rondom een SPD mag nu maximaal 0,5 m bedragen (voorheen max 1 m bijvk 0,5 m)

Hoofdstuk 6: Inspectie

Dit hoofdstuk is grotendeels herschreven. Zo is 6.4.2.3 e) toegevoegd.

6.4.2.3 Bij de visuele inspectie moet ten minste en voor zover van toepassing het volgende worden nagegaan:

e) de keuze, locatie en installatie van geschikte overspanningsafleiders (SPD’s) waar gespecificeerd (zie rubriek 534);

 

Hoofdstuk 7: Bepalingen voor bijzondere installaties en bijzondere ruimten en omgevingen

 

Rubriek 705 Bedrijfsruimten en bedrijfsterreinen voor landbouw, tuinbouw en veeteelt

705.44 Beveiliging tegen overspanning

 

705.443 Bescherming tegen overspanningen van atmosferische oorsprong of als gevolg van schakelhandelingen

 

705.443.1 Algemeen

Voeg toe:

OPMERKING      Indien elektronisch materieel wordt gebruikt, wordt aanbevolen om beschermingsmaatregelen tegen bliksem toe te passen volgens de NEN-EN-IEC 62305-reeks en tegen overspanningen volgens rubrieken 443 en 534.

 

 

Rubriek 709 Jachthavens en vergelijkbare terreinen

709.443 - nieuw

Voeg toe:

In die gevallen waar de risicoanalyse van de onderhavige bepaling de noodzaak aangeeft voor bescherming tegen overspanning, moet de voedingspilaar van SPD’s worden voorzien.

 

709.534 Beveiligingstoestellen transiënte overspanningen (SPD’s) - nieuw

Voeg toe:

Daar waar beveiligingstoestellen zijn vereist volgens 443, moeten type 1-SPD’s zijn geïnstalleerd bij de voedingsbron en type 2-SPD’s in de schakel- en verdeelinrichtingen en de voedingspilaren. De SPD’s moeten zijn gecoördineerd.

           

Rubriek 710 Medisch gebruikte ruimten

710.444 Maatregelen tegen elektromagnetische invloeden

 

710.444.0 Inleiding

Voeg toe:

Bijzondere aandacht moet worden geschonken aan elektromagnetische interferentie en elektromagnetische compatibiliteit. Meer informatie wordt gegeven in bijlage 710.C.

 

Rubriek 712 Fotovoltaïsche systemen (PV-systemen)

Volledig eenduidiger herschreven conform IEC60364; in de basis met dezelfde uitgangspunten t.a.v. overspanningsbeveiliging.

 

712.534.102 Keuze van SPD’s aan de DC-zijde

                      i.        SPD’s aan de DC-zijde van het PV-systeem moeten voldoen aan NEN-EN 50539-11.

                     ii.        Waar de omvormer is voorzien van SPD’s aan de DC-zijde, worden zij geacht alleen dan de functie van overspanningsbeveiliging in te vullen indien de fabrikant van de omvormer opgeeft dat zij geschikt zijn voor toepassing aan de DC-zijde van het PV-systeem. Anders moet de beveiliging worden gerealiseerd door uitwendige SPD’s.

                    iii.        OPMERKING Varistors die in een omvormer aanwezig zijn, worden niet beschouwd als toestellen voor overspanningsbeveiliging.

 

722: Laadinrichtingen voor elektrische voertuigen

Dit hoofdstuk is herzien. Op diverse punten zijn eisen toegevoegd, met name in 722.53.

 

722.443 Beveiliging tegen transiënte overspanningen van atmosferische oorsprong of als gevolg van schakelhandelingen

  

722.443.4 Overspanningsbeheersing

Voeg toe na de eerste alinea:

Een voor het publiek toegankelijk aansluitpunt wordt beschouwd als een deel van een openbare voorziening en moet daarom worden beveiligd tegen transiënte overspanningen.

IEC 62305-1: Bliksembeveiliging deel 1 --> Algemene principes



IEC 62305-2: Bliksembeveiliging deel 2 --> Risicomanagement

 

LP: Lightning Protection / Bliksembeveiliging

 

LPS: Lightning Protection System / Bliksembeveiligingssysteem

SPM: Surge Protection Measurement / Overspanningsbeveiligingsmaatregel


Maatregelen ter bescherming van:
IEC 62305-3: letsel aan mens, dier en fysieke schade aan objecten
IEC 62305-4: elektrische en elektronische systemen in objecten

Contact

Heeft u vragen? Neem gerust contact met ons op.

DEHN Nederland B.V.

T. 085-07 10 280

back to top